Nét đẹp truyền thống: Cách bày mâm ngũ quả Tết theo phong cách 3 miền Việt Nam năm 2024
Mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ là biểu tượng quan trọng thể hiện lòng thành và kính trọng đối với tổ tiên, mà còn là điều kiện để chủ nhân nhà thể hiện sự khéo léo và chỉn chu. Để tạo ra một mâm ngũ quả Tết đẹp, tuân thủ đúng theo phong tục 3 miền, bạn cần biết cách trang trí và bày biện một cách nhanh chóng, đơn giản. Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết này.
Theo thuyết ngũ hành, mâm ngũ quả Tết thường bao gồm 5 loại quả đặc trưng với màu sắc tượng trưng: Kim (màu trắng), Thủy (màu đen), Mộc (màu xanh), Hỏa (màu đỏ), Thổ (màu vàng). Mỗi loại quả đại diện cho một nguyên tắc ngũ hành, mang đến những lời chúc tốt lành như khỏe mạnh, sống lâu, bình yên, giàu có, và sang trọng. Mặc dù ý nghĩa chung của mâm ngũ quả là như nhau, nhưng cách bày biện lại thay đổi tùy thuộc vào phong tục và văn hóa của từng vùng miền.
Dưới đây là sự đa dạng trong cách xếp mâm ngũ quả Tết của mỗi gia đình, lựa chọn các loại quả khác nhau phản ánh đặc trưng và đặc điểm riêng của vùng miền đó. Do đó, cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp, hợp phong thủy và mang ý nghĩa sẽ phụ thuộc vào truyền thống cụ thể của từng nơi.
Mâm ngũ quả Ngày Tết chuẩn 3 miền Bắc – Trung – Nam
1. Mâm ngũ quả miền Bắc ngày Tết
Mâm ngũ quả miền Bắc được xây dựng từ những loại quả đa dạng, mỗi loại đều mang theo mình những ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nằm trong bức tranh tươi mới và phong cách đặc trưng của vùng đất này, mâm ngũ quả không chỉ là sự kết hợp hài hòa về màu sắc mà còn là biểu tượng của những ước nguyện tốt lành cho gia đình trong năm mới.
Nhìn chung, mâm ngũ quả miền Bắc thường gồm chuối và dưa hấu (màu xanh), bưởi, phật thủ, cam, quýt hoặc quất (màu vàng), hồng, ớt hoặc táo tây (màu đỏ), đào hoặc lê (màu trắng), mận hoặc nho (màu đen). Mỗi loại quả không chỉ là một phần của bữa tiệc trang trí, mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc.
Nải chuối, với hình dạng bảo vệ che chở, thường được hiểu là biểu tượng cho sự che trở của trời đất, mong muốn gia đình luôn sum vầy, đầm ấm. Cam, quýt, quất, và hồng đại diện cho sự may mắn; quả lê và đào tượng trưng cho sự thăng tiến và thành đạt; quả phật thủ là biểu tượng của sự bình an và no ấm; quả bưởi mang đến hy vọng cho một năm mới an khang, thịnh vượng, hạnh phúc, và đầy đủ.
Bên cạnh những loại quả truyền thống, mâm ngũ quả miền Bắc còn mở rộng sự sáng tạo bằng cách thay thế bằng các loại quả khác, vẫn giữ nguyên tinh thần tài lộc. Cách bày trí mâm ngũ quả miền Bắc không chỉ là nghệ thuật, mà còn là sự biểu hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với các vị thần linh và ông bà tổ tiên trong ngày Tết truyền thống.
2. Mâm ngũ quả miền Nam ngày Tết
Ở miền Nam, việc bày mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ là nét truyền thống mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật và tâm linh. Theo quan niệm truyền thống, mâm ngũ quả thường được sắp đặt theo nguyên tắc “Cầu- Sung- Dừa- Đủ- Xài”, thể hiện mong muốn cho cuộc sống phồn thịnh, sung túc, và gia đình tràn đầy hạnh phúc.
Năm 2024, người miền Nam vẫn giữ nguyên truyền thống này với sự đa dạng trong việc chọn lựa loại quả. Mỗi loại quả trên mâm mang theo mình một ước nguyện riêng, được thể hiện qua tên gọi và màu sắc tinh tế. Từ quả mãng cầu gai, quả xoài, quả đu đủ, quả dừa đến quả sung, mỗi loại đều là biểu tượng của những điều tốt lành và may mắn.
Người miền Nam đặc biệt chú ý đến việc loại trừ những loại trái cây có âm thanh phát âm mang ý nghĩa không lợi, như chuối, lê, cam, quýt. Điều này phản ánh sự tin tưởng rằng việc thờ cúng phải được tiến hành một cách cẩn trọng, tránh mang đến những điều không mong muốn.
Đặc điểm độc đáo trong mâm ngũ quả của miền Nam là sự xuất hiện không thể thiếu của một cặp dưa hấu, không được đặt chung trên mâm mà thay vào đó là ở hai bên. Điều này không chỉ làm đẹp cho mâm ngũ quả mà còn mang ý nghĩa của sự cân bằng và hòa mình trong cuộc sống.
3. Mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Ở miền Trung, cách bày mâm ngũ quả ngày Tết mang đến sự đơn giản và bình dị, phản ánh rõ bản sắc văn hóa của nơi đây. Khác biệt với người miền Nam thường kiêng kỵ cam quýt hay người miền Bắc thường câu lệ ngũ hành, người miền Trung chọn lối trình bày không quá phô trương. Mâm ngũ quả trên bàn thờ được ưu tiên với sự tươi ngon và đẹp mắt, là biểu tượng của lòng thành và sự tôn kính của con cháu dành cho tổ tiên.
Sự đa dạng về văn hóa ảnh hưởng từ cả hai miền Bắc và Nam tạo nên sự độc đáo trong cách bày mâm ngũ quả của người miền Trung. Chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài, thanh long, là những loại quả phổ biến được sử dụng, phản ánh rõ sự phong phú và hài hòa trong lựa chọn của họ.
Tùy thuộc vào điều kiện địa lý, khí hậu cũng như quan niệm tâm linh riêng, người miền Trung linh hoạt trong việc chọn lựa loại quả để bày mâm ngũ quả. Trong thời đại hiện đại, truyền thống thờ cúng tổ tiên vẫn được người Việt giữ gìn, nhưng cách bày mâm ngũ quả ngày Tết không còn quá cứng nhắc. Ngoài 5 loại quả truyền thống, có thể thêm vào mâm những loại quả khác để tạo nên không khí sinh động và mừng tuổi.
Một số cách bày mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa ngày Tết
Mỗi khu vực đều mang đến cho mâm ngũ quả một đặc trưng riêng, và để tạo nên một bức tranh Tết hoàn hảo, quan trọng nhất là sự tinh tế trong việc chọn lựa quả. Việc làm mâm ngũ quả đẹp và tinh tế không đơn giản, nhưng nó không phải là điều quá khó khăn. Điều quan trọng là lựa chọn những quả tươi mới, đẹp mắt, giữ được sự xanh tươi để trang trí bàn thờ trong ngày Tết mà không lo lắng về việc chúng có thể bị hỏng hoặc thối nhanh chóng.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp mà đơn giản
1. Mâm ngũ quả ngày Tết gồm những gì?
- Xoài: Đặt 2 quả trên mâm, tạo điểm nhấn màu vàng rực rỡ.
- Dưa hấu: Bài trí 2 quả dưa hấu tươi ngon, làm tăng sự tươi mới cho mâm ngũ quả.
- Bưởi: Đặt nguyên vẹn 1 quả bưởi, tôn lên vẻ trang nhã và sang trọng.
- Dứa (Thơm): Bày gọn 1 quả dứa thơm, tạo điểm nhấn hương thơm dịu dàng.
- Nho: Xếp gọn chùm nho, không chỉ thêm màu sắc mà còn tăng thêm hương vị ngọt ngào.
- Cam, táo, lê: Mỗi loại vài quả tùy thuộc vào sở thích cá nhân, tạo sự đa dạng và phong phú.
- Hoa cúc: Điểm xuyết bằng vài bông hoa cúc trắng tinh khôi, làm cho mâm trở nên tinh tế và quyến rũ.
- Cốc: Sắp xếp 3 cái cốc gần mâm, tăng thêm không khí phong cách và tiện lợi cho bữa tiệc ngày Tết.
2. Cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết
Bước 1: Nếu bạn có khả năng khéo léo khắc chữ “Vạn sự – Như ý” lên bề mặt của quả dưa hấu, thì đó là một cách tuyệt vời để thêm phần ấn tượng vào bàn mâm của mình. Trong trường hợp không có khả năng này, việc chỉ đơn giản để nguyên quả dưa và buộc nơ xinh xắn vào cuống của nó cũng tạo ra một bức tranh tuyệt vời. Để quả dưa đứng vững như trong hình, bạn có thể cắt một phần nhỏ ở đuôi của quả để tạo thành mặt phẳng, giúp nó dễ dàng đặt lên đĩa. Đặt hai quả dưa hấu ở hai bên và một chiếc mâm ở giữa sẽ tạo nên một bức tableau trang trí đẹp mắt cho không gian ẩm thực của bạn.
Bước 2: Tiếp theo, đặt ba chiếc cốc một cách tự nhiên ở trung tâm của mâm. Đặt một quả dứa tinh tế lên miệng của chiếc cốc giữa cùng và đặt hai quả xoài ngon mắt hai bên, tạo nên một sắc thái đồng đều và hài hòa trên bàn mâm.
Bước 3: Quả bưởi thơm ngon là trung tâm của bức tranh trái cây, vững chắc đứng giữa ba cốc đồ uống. Qua đó, những quả cam, táo, và lê được sắp xếp một cách tự nhiên, tạo nên một vòng tròn sinh động, không chỉ làm tăng thêm sự đẹp mắt mà còn giữ cho ba chiếc cốc vững chãi.
Bước 4: Trên tầng thứ hai, bạn có thể sắp xếp thêm một số quả cam tươi sáng, tạo điểm nhấn tươi mới cho mâm ngũ quả. Đặt chùm nho xanh mượt lên trên quả bưởi, tạo ra một hiệu ứng tinh tế và độc đáo. Sự kết hợp của màu sắc và hình dáng này không chỉ làm cho mâm quả trở nên phong cách hơn mà còn tăng thêm sự hấp dẫn và ngon mắt. Điều này không chỉ là cách bày trí mâm ngũ quả đẹp mắt mà còn là biểu tượng của sự phồn thịnh và may mắn trong năm mới.
Bước 5: Làm cho bức tranh mâm ngũ quả trở nên quyến rũ hơn bằng cách thêm vào vài bông hoa cúc tinh tế tại những khoảng trống, tạo nên một diện mạo rực rỡ và phong cách.
Bước 6: Để tạo điểm nhấn rực rỡ cho mâm ngũ quả, một ý tưởng tuyệt vời là sử dụng đèn nhấp nháy xung quanh. Đèn nhấp nháy không chỉ làm cho không gian trở nên ấm áp và phong cách mà còn tạo nên không khí lễ hội đặc biệt. Điều này sẽ làm cho mâm ngũ quả của bạn không chỉ lung linh với sắc màu tươi sáng của trái cây mà còn bắt mắt với ánh sáng lung linh bao quanh. Đèn nhấp nháy sẽ mang đến cho không gian một vẻ đẹp thêm phần phá cách và độc đáo, làm tăng thêm sự quý phái và phần nổi bật cho bàn tiệc của bạn.
Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngũ quả ngày Tết
- Bưởi: Hòa quyện với phúc lộc, mang lại sự viên mãn cho mọi gia đình.
- Thanh long: Hình ảnh rồng mây hội tụ, tượng trưng cho niềm hạnh phúc và thịnh vượng.
- Dưa hấu: Với vẻ đẹp tốt đẹp và trung thực, là biểu tượng của sự viên mãn và hòa thuận.
- Đu đủ: Tượng trưng cho sự đầy đủ và thịnh vượng, đem lại những cơ hội tốt lành.
- Mãng cầu: Đại diện cho sự cầu mong mọi điều như ý, mang lại niềm vui và thành công.
- Dứa (thơm): Mùi thơm thoang thoảng, đem lại sự phúc lộc đa dạng và hài lòng.
- Hồng: Với màu sắc hồng hào, tươi tốt, là biểu tượng cho sự thành đạt và hạnh phúc.
- Lựu: Tượng trưng cho sự đa phúc, đa lộc, và hạnh phúc gia đình con đàn cháu đống.
- Phật thủ: Bàn tay Phật che chở, biểu tượng cho sự bảo hộ và phúc lộc.
- Chuối: Thể hiện bàn tay ngửa, hứng lấy may mắn và che chở, đem lại niềm vui và an khang.
- Dừ: Mang đến sự viên mãn và hạnh phúc cho ngôi nhà.
- Xoài: Biểu tượng cho sự tiêu xài không thiếu thốn, đem lại sự sung túc và phồn thịnh.
- Quất: Thể hiện sự sung túc và lộc lá, là điều may mắn cho mọi gia đình.
- Đào: Đại diện cho sự thăng tiến và danh lợi, mang lại những thành công và phồn thịnh trong cuộc sống.
- Bày biện mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ là một nghệ thuật, mà còn là cách thể hiện lòng tri ân và lời chúc phúc đến tất cả mọi người. Chúc mừng năm mới, mong rằng mâm ngũ quả của bạn sẽ tràn đầy hạnh phúc và may mắn!
Lời Kết
Trên bàn mâm ngũ quả Tết 2024, chúng ta không chỉ thấy sự hòa quyện của những trái cây tươi ngon, mà còn chạm vào tinh thần đẹp truyền thống của đất nước Việt Nam. Phong cách bài trí theo 3 miền Bắc – Trung – Nam không chỉ là nét đẹp của từng vùng miền mà còn là sự kết hợp hài hòa, đồng điệu của toàn bộ văn hóa dân dụ, tạo nên một tuyệt tác tinh tế và ấn tượng.
Những hình ảnh mâm ngũ quả, với bưởi phúc lộc, thanh long rồng mây, và dưa hấu trung thực, không chỉ là biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng, mà còn là lời chúc gửi đến mọi gia đình, mọi người dân Việt Nam. Đó không chỉ là một truyền thống, mà còn là cách thể hiện tình yêu quê hương, sự gắn kết và tôn vinh những giá trị văn hóa lâu dài.
Chúng ta hãy cùng nhau bắt kịp với nét đẹp truyền thống này, không chỉ để tạo nên một không gian ấm cúng trong gia đình mình, mà còn là để lưu giữ và truyền lại những giá trị quý báu cho thế hệ sau. Chúc mừng năm mới, hy vọng mâm ngũ quả của bạn không chỉ đẹp về hình thức mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc và ý nghĩa lịch sử. Năm mới an khang, thịnh vượng!
